Vào ngày 17 tháng 7 năm 2014, một máy bay chở khách của hãng hàng không Malaysia Airlines đã bị tên lửa do Nga sản xuất bắn hạ, khiến gần 300 người trên máy bay thiệt mạng. Dưới đây là bốn câu hỏi chính về vụ việc, nhiều câu hỏi trong số đó vẫn chưa được trả lời. Vào thời điểm xảy ra vụ việc, chuyến bay MH17 đang bay từ Amsterdam đến Kuala Lumpur và bị trúng tên lửa trên khu vực Donbass ở miền đông Ukraine. Vào thời điểm đó, các nhóm vũ trang do Nga kiểm soát đang giao tranh ác liệt với quân đội Ukraine. Vụ tai nạn khiến 283 hành khách thiệt mạng, trong đó có 80 trẻ em và 15 thành viên phi hành đoàn. Chính quyền Hà Lan đã mở một cuộc điều tra hình sự về vụ tai nạn, phỏng vấn hàng chục nhân chứng và xem xét hàng trăm bằng chứng trong nhiều năm. Nga đã phủ nhận trách nhiệm về vụ tai nạn, nhưng các nhà điều tra đã tìm thấy mối liên hệ với chính quyền Nga. Họ đều là cựu quan chức của Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) và thành viên chính phủ của Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng, một khu vực ly khai được Nga hậu thuẫn ở miền đông Ukraine. Igor Girkin từng là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng của "Cộng hòa Nhân dân Donetsk", Sergei Dubinsky từng là Giám đốc Cơ quan Tình báo Quân sự, Leonid Leonid Kravchenko làm việc cho Dubinsky. Người đàn ông thứ tư cũng bị buộc tội, nhưng tòa án sau đó quyết định không có đủ bằng chứng để kết tội anh ta. Ba người đàn ông bị kết án đều bị kết án tù chung thân, nhưng không ai trong số họ xuất hiện trước tòa. Mặc dù Girkin và Dubinsky đều là công dân Nga nhưng Moscow vẫn chưa hợp tác với cuộc điều tra quốc tế về vụ tai nạn. Igor Girkin cuối cùng đã phải ngồi tù ở Nga nhưng với những tội danh hoàn toàn khác. Cựu quan chức FSB, người cáo buộc giới lãnh đạo quân sự Nga không đủ năng lực trong việc tiến hành một cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, đã bị buộc tội chủ nghĩa cực đoan vào tháng 1 năm 2024 và bị kết án 4 năm tù. Việc chỉ trích quân đội Nga đã bị coi là tội hình sự ngay sau khi cuộc xâm lược bắt đầu vào tháng 2 năm 2022. Các nhà điều tra do Hà Lan dẫn đầu đã nghiên cứu bằng chứng video và hình ảnh cũng như kiểm tra hàng trăm cuộc điện thoại bị chặn. Bằng chứng này giúp họ xác định máy bay bị bắn hạ bởi tên lửa phòng không Buk phóng từ khu vực do phe ly khai kiểm soát ở Cộng hòa Nhân dân Donetsk. Phương tiện phóng do Nga cung cấp. Đồng thời, tòa lưu ý không ai trong số 3 tên tội phạm nhấn nút phóng tên lửa. Cơ quan điều tra mã nguồn mở Trang web Bellingcat xác nhận phương tiện phóng Buk có liên quan thuộc Tiểu đoàn 3 thuộc Lữ đoàn phòng không số 53 của Nga - đã thu hẹp phạm vi tội phạm tiềm năng xuống còn khoảng 30 người. Ba hoặc bốn người trong số họ có thể đã vận hành xe phóng Buk vào ngày 17 tháng 7 năm 2014. Các nhà điều tra Hà Lan đã yêu cầu chính quyền Nga thẩm vấn chỉ huy lữ đoàn, Đại tá Sergei Manykaev. Moscow phàn nàn về việc bị từ chối quyền tham gia điều tra vụ việc và không đáp ứng các yêu cầu. Một người khác xuất hiện trong cuộc điện thoại bị chặn là Tướng Andrey Burlaka của FSB. Bằng chứng từ cuộc gọi cho thấy Burlaka có thể đã tham gia vào việc chuyển hệ thống BUK từ Nga sang Udon. BBC đã xác định rằng trong giai đoạn tích cực của cuộc xung đột Ukraine-Miền Đông từ năm 2014 đến năm 2015, tướng Burlaka đã được Nga trao tặng huân chương cao quý nhất là "Anh hùng nước Nga". Vào tháng 2 năm 2023, vài tháng sau khi ba tên tội phạm bị kết án, các nhà điều tra cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin có liên quan trực tiếp đến cuộc xung đột ở Ukraine và vụ bắn rơi máy bay chở khách. Để làm bằng chứng, họ đã thực hiện hai cuộc điện thoại bị chặn, cả hai đều đề cập rằng quyết định chuyển bệ phóng tên lửa phòng không Buk cho Ukraine là do "nhân vật cấp cao nhất" đưa ra, rất có thể ám chỉ đến Tổng thống Vladimir Putin. Tại một cuộc họp báo, các nhà điều tra thuộc nhóm điều tra chung do Hà Lan dẫn đầu cho biết: “Có những dấu hiệu rõ ràng cho thấy Putin trực tiếp tham gia vào việc ra quyết định liên quan đến tên lửa Buk, nhưng những dấu hiệu này không phải là bằng chứng đầy đủ và không thể bác bỏ được ở tiêu chuẩn cao”. ". Họ cũng cho biết tư cách nguyên thủ quốc gia của Tổng thống Putin cho phép ông được miễn trừ theo luật pháp Hà Lan. Ông không thể bị tòa án trong nước xét xử khi còn đương chức. Người phát ngôn của Putin, Dmitry Peskov khi đó bình luận rằng Nga không được phép tham gia vào cuộc điều tra, điều này “không góp phần vào tính khách quan của cuộc điều tra”. Năm 2020, chính phủ Hà Lan kháng cáo lên Tòa án Nhân quyền Châu Âu (European Court of Human Rights), yêu cầu công nhận trách nhiệm của Nga về cái chết của 298 hành khách và thành viên phi hành đoàn trên chuyến bay MH17 và nước này từ chối điều tra vụ việc. Vụ việc vẫn đang chờ xử lý. Chính phủ Hà Lan cho rằng Nga đóng vai trò quan trọng trong thảm họa và chiến dịch tung tin sai lệch đang diễn ra của Điện Kremlin về vụ tai nạn đã vi phạm nghiêm trọng quyền công dân của người thân các nạn nhân. Moscow tiếp tục phủ nhận mọi cáo buộc chống lại mình và tích cực sử dụng vụ việc MH17 cho mục đích tuyên truyền. Nó cho rằng máy bay đã bị lực lượng Ukraine bắn hạ và thậm chí còn cho rằng các hành khách trên máy bay đã chết trước khi nó bị bắn rơi. Nếu Nga thua kiện tại Tòa án Nhân quyền Châu Âu, tòa án có thể yêu cầu Nga bồi thường cho các nạn nhân. Nhưng ở mức độ thực tế, phán quyết như vậy có thể chỉ mang tính biểu tượng. Ngay sau khi Nga bắt đầu xâm lược toàn diện Ukraine, quốc hội nước này đã thông qua luật "không thực thi phán quyết của Tòa án Nhân quyền Châu Âu" - có hiệu lực từ ngày 15/3/2022. Đồng thời, không có thời hiệu về việc bồi thường cho các nạn nhân trong vụ tai nạn MH17. Tại một thời điểm nào đó trong tương lai, các chính phủ khác nhau của Nga có thể đưa ra quyết định chính trị để đạt được một giải pháp nào đó.ĐÁ GÀĐÁ GÀ